Τι είναι κακοσμία του στόματος;
Ως κακοσμία στόματος ή χαλίτωση ορίζεται η απόπνοια δυσάρεστης οσμής κατά την αναπνοή με κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις.
Είναι συχνό πρόβλημα;
Είναι αρκετά συχνό πρόβλημα. Περίπου το 25% του γενικού πληθυσμού και κυρίως άτομα άνω των 20 ετών αντιμετωπίζει πρόβλημα κακοσμίας στόματος.
Πώς ταξινομείται η κακοσμία;
H κάκοσμη στοματική απόπνοια χαρακτηρίζεται ως πραγματική (αληθής) όταν είναι προφανής και αντιληπτή από τρίτους. Όταν ο ασθενής επιμένει ότι έχει δύσοσμη αναπνοή αλλά αυτή δεν αναγνωρίζεται από τρίτους πρόκειται για ψευδοχαλίτωση ή χαλιτοφοβία η οποία σχετίζεται με καταστάσεις ψυχογενούς αιτιολογίας (κατάθλιψη, μονοσυμπτωματική υποχονδρίαση, σχιζοφρένεια κλπ).
Πώς διακρίνεται η αληθής χαλίτωση;
Η αληθής χαλίτωση διακρίνεται σε φυσιολογική και παθολογική.
Τι είναι φυσιολογική χαλίτωση;
Φυσιολογική θεωρείται η παροδική χαλίτωση κατά το πρωινό ξύπνημα η οποία παρέρχεται μετά την εφαρμογή στοματικής υγιεινής και η κακοσμία που παρατηρείται μετά τη λήψη συγκεκριμένων τροφών που περιέ- χουν δύσοσμες θειούχες ενώσεις (σκόρδο, κρεμμύδι, καρυκεύματα). Επίσης, φυσιολογική θεωρείται η κακοσμία που εμφανίζουν οι καπνιστές, τα άτομα που καταναλώνουν αλκοόλ, οι γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση και άτομα μετά από παρατεταμένη περίοδο νηστείας.
Τι είναι παθολογική χαλίτωση;
Η παθολογική κακοσμία είναι αποτέλεσμα κάποιας υποκείμενης νόσου, ενδοστοματικής ή εξωστοματικής προέλευσης.
Ποιά τα ενδοστοματικά αίτια της παθολογικής κακοσμίας;
Στην πλειοψηφία (85%) των ασθενών με εμμένουσα χαλίτωση τα αίτια εντοπίζονται στη στοματική κοιλότητα. Το μικροβιακό φορτίο της στοματικής κοιλότητας και ειδικότερα η παρουσία gram – αρνητικών αναερόβιων στελεχών που παράγουν δύσοσμες πτητικές θειούχες ενώσεις κατά τη μεταβολική δραστηριότητα σε πρωτεϊνικά υποστρώματα φαίνεται να παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη χρόνια εμμένουσα κακοσμία.
Ποιά τα συνηθέστερα ενδοστοματικά αίτια κακοσμίας στόματος;
Το συνηθέστερο αίτιο θεωρείται το επίχρισμα της γλώσσας. Επίσης, σε άτομα με πτωχή στοματική υγιεινή και αυλακωτή ή τριχωτή γλώσσα ευνοείται η συσσώρευση αναερόβιων μικροβίων και η χαλίτωση. Δεύτερη συνηθέστερη αιτία αποτελούν οι διάφορες μορφές περιοδοντικής νόσου. Η ύπαρξη, επίσης, τερηδονισμένων δοντιών ή δοντιών με εκτεθειμένο πολφό, η περιστεφανίτιδα, η παρουσία μετεγχειρητικών τραυμάτων υπό επούλωση παίζουν ρόλο. Ακολουθούν η μειωμένη ροή σιάλου, ελκώσεις από τοπικά ή συστηματικά νοσήματα, η οστεομυελίτιδα, η οστεονέκρωση, το ξηρό φατνίο και τέλος η ανάπτυξη νεοπλασίας.
Ποιά τα εξωστοματικά αίτια κακοσμίας;
Περίπου στο 10% των περιπτώσεων εμμένουσας κακοσμίας στόματος η αιτιολογία εντοπίζεται στο ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό σύστημα. Η οξεία αμυγδαλίτιδα, οι αμυγδαλόλιθοι, η χρόνια ρινίτιδα και ιγμορίτιδα, παίζουν σημαντικό ρόλο, ενώ έχει συσχετισθεί και με βρογχεκτασία, πνευμονικά αποστήματα και νέκρωση των πνευμόνων από κακοήθεις νεοπλασίες.
Ποιος ο ρόλος των διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος στην κακοσμία;
ένα μικρό ποσοστό διαταραχών του στόμαχου ή του οισοφάγου, όπως το εκκόλπωμα Zenker, η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και η εντερική απόφραξη, ευθύνεται για χρόνια κακοσμία του στόματος.
Ποια άλλα συστηματικά νοσήματα προκαλούν δύσοσμη απόπνοια;
Μεταβολικά νοσήματα, όπως ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια έχουν χαρακτηριστική οσμή αμμωνίας ενώ ασθενείς με αρρύθμιστο διαβήτη που εμφανίζουν διαβητική κετοξέωση.
Επειδή στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα αίτια είναι ενδοστοματικά, οι
βασικές αρχές αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:
> Σχολαστική στοματική υγιεινή και εξάλειψη οδοντικής μικροβιακής πλάκας.
> Καθαρισμό της ράχης της γλώσσας.
> Καθαρισμό κινητών προσθετικών εργασιών.
> Θεραπεία νόσων του περιοδοντικού.
> Αποκατάσταση οδοντικών προβλημάτων.
> Τοπική χρήση χημικών μέσων με αντιμικροβιακές ουσίες όπως Χλωρεξιδίνη, Χλωριούχο κετυλπιριδίνιο και τρικλοζάνη.
> Συστηματική χορήγηση εφ’ όσον κριθείαπαραίτητο, αντιβιοτικών που δρουν εναντίον gram-αρνητικών βακτηρίων.
> Πρόσφατα προτείνεται η χρήση προβιοτικών ως φυσική μέθοδος τροποποίησης της μικροβιακής Χλωρίδας του στόματος έχουν χαρακτηριστική φρουτώδη απόπνοια (μυρωδιά σάπιου μήλου). Τέλος ασθενείς με σπάνια γενετική νόσο τριμεθυλαμινουρία αποπνέουν χαρακτηριστική οσμή ψαριού.
Τα φάρμακα παίζουν ρόλο στην πρόκληση κακοσμίας του στόματος;
Εκτός από τα φάρμακα που προκαλούν μείωση της ροής του σιάλου (ξηροστομία), υπάρχουν φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν ουσίες όπως το θείο και το ιώδιο οι οποίες όταν αποβάλλονται μέσω της αναπνοής προσδίδουν δυσάρεστη οσμή.
Πώς αντιμετωπίζεται η κακοσμία και η παθολογική χαλίτωση;
Η αντιμετώπιση της κακοσμίας εξαρτάται από το αίτιο που τη δημιουργεί και o ασθενής πρέπει να συμβουλευθεί τον ειδικό Στοματολόγο ή τον Οδοντίατρο ο οποίος θα το προσδιορίσει. Σε περιπτώσεις όπου η δυσάρεστη απόπνοια οφείλεται σε εξωστοματικά αίτια κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων όπως ωτορινολαρυγγολόγο, γαστρεντερολόγο, πνευμονολόγο, ενδοκρινολόγο.
Ref: ΕΜΕΙΣ & Ο ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΤΕΥΧΟΣ 43 ΣΕΛ. 6-8
