Τα περισσότερα βρέφη και νήπια χρειάζονται κάποιο βαθμό επιπροσθέτου θηλασμού περά από αυτόν που σχετίζεται με την διατροφή. Αυτός ο τύπος θηλασμού μπορεί να ηρεμεί τα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Στο μη διατροφικό θηλασμό χρησιμοποιούνται δάκτυλα, παιδικά παιχνίδια και διάφορα άλλα αντικείμενα. Μελέτες έχουν δείξει πως έως και 90% των νηπίων εμφανίζουν αυτή τη συμπεριφορά. Αυτή η συνήθεια είναι λιγότερο συχνή όσο μεγαλώνει το παιδί. Περισσότερα από τα μισά παιδιά τον σταματούν έως την ηλικία των δύο ετών, ενώ το 90% των παιδιών τον έχουν σταματήσει έως την ηλικία των 4 ετών.
Υπάρχει μία διαφωνία σχετικά με τις επιπτώσεις του μη διατροφικού θηλασμού. Η πραγματικότητα είναι πως οι επιπτώσεις εξαρτώνται από την ένταση, τη συχνότητα και τη διάρκεια του μη διατροφικού θηλασμού και ποικίλλουν από μηδαμινές έως σοβαρές. Οι συνηθέστερες επιπτώσεις είναι η πρόσθια ανοικτή δήξη, η οπίσθια σταυροειδής σύγκλειση και η μετατόπιση των προσθίων τομέων. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά τα φαινόμενα υποχωρούν αυτόματα αν η συνήθεια εξαλειφθεί έως την ηλικία των 3 ετών. Μετά από αυτή την ηλικία, οι μεταβολές στη σύγκλειση του παιδιού θα διατηρηθούν στην περίοδο των μικτών φραγμών, δηλαδή την περίοδο όπου στο στόμα του παιδιού υπάρχουν τόσο νεογιλά(παιδικά) όσο και μόνιμα δόντια
Επομένως, πότε θα πρέπει να ξεκινάμε με την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος; Αν το παιδί είναι κάτω των 2 ετών, μπορεί ο οδοντίατρος να ενημερώσει το γονέα ή τον κηδεμόνα πως πρόκειται για μία φυσιολογική συμπεριφορά και πως είναι επιθυμητή η διακοπή της μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Αν το παιδί είναι μεταξύ 2 και 3 ετών και η συνήθεια αυτή δεν προκαλεί μεταβολές στο στόμα, δε χρειάζεται κάποια παρέμβαση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το παιδί θα τη σταματήσει από μόνο του. Αν ο οδοντίατρος και οι γονείς προβληματίζονται για την κατάσταση, μπορείτε να ξεκινήσετε να εφαρμόζετε μεθόδους αντιμετώπισης(βλ παρακάτω). Αν η συνήθεια προκαλεί κάποιες συγκλεισιακές ανωμαλίες, τότε είναι η ιδανική περίοδος για να βοηθήσουμε το παιδί να τη σταματήσει. Μετά την ηλικία των 3 ετών θα πρέπει να βοηθήσουμε το παιδί να σταματήσει το μη διατροφικό θηλασμό. Είναι, φυσικά, προτιμότερο να το βοηθήσουμε να σταματήσει νωρίς και όχι να περιμένουμε.
Η συνέπεια είναι το κλειδί για να διακόψουμε μία συνήθεια. Κατά μέσο όρο, χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες για να διακοπεί μία συνήθεια και άλλες δύο περίπου εβδομάδες για να διατηρηθεί η νέα συνήθεια. Επομένως, απαιτούνται περίπου 4 εβδομάδες συνεπούς προσπάθειας, η οποία έχει καλύτερα αποτελέσματα αν και οι γονείς είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν.
Αυτό που είναι πιο αποτελεσματικό για ένα παιδί κάτω των 3 ετών είναι ένας φραγμός. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν μπορούν να πειστούν με λογικά επιχειρήματα. οι απλές υπενθυμίσεις και η αφαίρεση του δακτύλου από το στόμα του παιδιού βοηθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συμβουλεύστε το γονέα να λέει τα εξής μόλις αφαιρεί το δάκτυλο από το στόμα του παιδιού: “Είσαι μεγάλο παιδί πια, δεν το κάνουμε πια αυτό”. Φυσικά, προειδοποιήστε τον πως θα χρειαστεί να το επαναλαμβάνει πολλές φορές την ημέρα.
Τη νύκτα μπορούμε να τοποθετήσουμε μάλλινες κάλτσες επάνω από το Χέρι του παιδιού, οι οποίες μπορούν να ραφτούν επάνω στην πιζάμα του για να μην μπορεί να τις αφαιρεί, οι οποίες θα αποθαρρύνουν το παιδί από την τοποθέτηση του δακτύλου στο στόμα. Προτιμούμε να μην είναι απλές βαμβακερές κάλτσες, αλλά οι παραδοσιακές χοντρές κάλτσες που μπορεί να ράψει και η γιαγιά του παιδιού για καλύτερο αποτέλεσμα.
Αν το παιδί είναι αρκετά μεγάλο και νοητικά ικανό, η καλύτερη μέθοδος είναι η διαμόρφωση ενός συστήματος ανταμοιβής. Προσφέρετε μικρές καθημερινές ανταμοιβές στο παιδί για κάθε ημέρα που δεν πραγματοποιεί μη διατροφικό θηλασμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και η αναφορά στους συνομηλίκους του μπορεί να είναι αποτελεσματική. Σε ένα παιδί μεγαλύτερης ηλικίας μπορείτε να τοποθετήσετε και ένα αυτοκόλλητο επίδεσμο ή λευκή ταινία στο δάκτυλο ως υπενθύμιση της διακοπής της συνήθειας.
Το κλειδί είναι η επιθυμία του παιδιού. Ένα πρόγραμμα ανταμοιβής είναι αποτελεσματικό επειδή προσφέρει κίνητρο στο παιδί, γεγονός που βοηθά στην αύξηση της επιθυμίας του να διακόψει τη συνήθεια. Αν το παιδί δεν επιθυμεί να διακόψει τη συνήθεια δεν θα βοηθήσουν οι απειλές και οι συζητήσεις.
Ως τελευταία επιλογή θα αναφέρουμε τα μηχανήματα. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν αν όλες οι άλλες προσπάθειες έχουν αποτύχει. Φυσικά, ακόμη και αυτά μπορεί να μην είναι αποτελεσματικά αν το παιδί δεν επιθυμεί να διακόψει τη συνήθεια. Αυτά τα μηχανήματα αποτελούν ένα μέσο υπενθύμισης ή τεχνητό φραγμό για την τοποθέτηση των δακτύλων στο στόμα. Παράδειγμα αποτελεί το μηχάνημα Bluegrass.
Συμπερασματικά, η κατάλληλη ενημέρωση από τον οδοντίατρο, ο οποίος θα δώσει και τις απαραίτητες κατευθύνσεις εξατομικευμένα για κάθε περίπτωση και η συνεπής εφαρμογή του από τους γονείς και το παιδί μπορούν να οδηγήσουν στην έγκαιρη διακοπή του μη διατροφικού θηλασμού, χωρίς να χρειαστεί το παιδί να υποφέρει από τις αρνητικές επιπτώσεις που συνεπάγεται η συνέχισή της.
Ref: ΕΜΕΙΣ & Ο ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΤΕΥΧΟΣ 43 ΣΕΛ.4-5
